Zanjan Travel & Tourism Guide

زمین گردشگری چیست؟

از بین جاذبه‌های زمین گردشگری هر کشور، معادن از اهمیت خاصی برای جاذبه‌های گردشگری برخوردار هستند که باعنوان زمین گردشگری معادن مورد توجه قرار می‌گیرند. با دیدن معدادن، روش‌های اکتشاف و استخراج آنها، دستگاهها و ماشین آلات مورد استفاده برای استخراج معادن، مشاهده انواع سنگها به ویژه سنگ‌های قیمتی و جواهری برای مردم جذابیت خاصی دارد.

همچنین درک مواهب خدادادی به صورت معدن و ظرفیت مناطق و روش‌های معدنکاری و تاریخچه معدنکاری هر منطقه از گذشته‌های دور تا زمان حال، به منظور روند گردشگری طبیعت‌گرا و پرکردن اوقات فراغت و کمک به درک و استفاده درست از مواهب و حفظ محیط زیست و آموزش همگانی علوم زمین و معدنکاری، از رویکردهای جدید جهان است که خود می‌تواند نقش مهمی در کارآفرینی برای مهندسان معدن و افزایش درآمد جنبی معادن بخش خصوصی و حفظ طبیعت بی‌جان بعد از عملیات معدنکاری داشته باشد.

زمین گردشگری معدنی علاوه بر ایجاد اشتغال و درآمد می تواند باعث احیا و روند اقتصادی و فرهنگی منطقه شده، مناطق زشت را زیبا و مناطق فقیر را غنی کند. همچنین امکان برگزاری برنامه‌هایی را فراهم می‌کند که انجام آنها در هیچ محیط دیگری امکانپذیر نمی باشد.

تعریف زمین گردشگری:

گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیده‌ها و فرایندهای زمین شناختی و آموختن نحوه شکل‌گیری و سیر تکامل آنها است. در زمین گردشگری، گردشگران علاوه بر جامعه محلی با متخصصان نیز ارتباط دارند.

نکاتی که در این تعریف باید مورد توجه قرار گیرند:

آگاهانه: یک زمین گردشگر با هدف مشخص و برنامه قبلی به یک منطقه مسافرت می کند. در واقع او می داند که از این بازدید چه انتظاری دارد و چه خواهد دید. او از موضوع مورد بازدید شناختی کلی دارد.

مسئولانه: زمین گردشگر به ارزش و حساسیت پدیده های زمین شناختی آگاه است و در هنگام استقرار در منطقه و بازدید، از وارد نمودن هرگونه آسیب به آنها و طبیعت پیرامون خودداری کرده و دیگران را نیز از این کار باز می دارد.

آموزنده: یکی از اهداف زمین گردشگری آموزش مفهوم های پایه علوم زمین به همگان به ویژه کودکان و نوجوانان است. آشنایی با پدیده های زمین شناختی و ارزش آنها، موجب احساس نزدیکی بیشتر با زمین و طبیعت و افزایش حس مسئولیت فردی و اجتماعی افراد نسبت به حفاظت از این پدیده ها خواهد شد.

طبیعت مدار: فعالیت‌های زمین گردشگری در محیط طبیعی انجام می شود. بازدید از موزه‌های علوم زمین به تنهایی نمی‌تواند یک فعالیت زمین گردشگری باشد و بیشتر یک فعالیت تکمیلی در کنار زمین گردشگری به حساب می آید. البته بازدید از سایت‌های فسیلی نیز در شمار فعالیت‌های زمین گردشگری به شمار می‌رود. پدیده‌های زمین شناختی حاصل عملکرد فرایندهای گوناگونی است که در طول تاریخ زمین شناختی هر منطقه رخ داده است. فرآیندها، سیر تکاملی و روند شکل گیری پدیده های زمین شناختی و زمین ریخت شناختی موضوع مورد علاقه و توجه زمین گردشگری است.

اصول زمین گردشگری

۱. رشد هماهنگ در منطقه: حفظ و ارتقای خصوصیات جغرافیایی منطقه.

۲. پایبندی به اصول و استانداردهای بین المللی: تبعیت از کدهای جهانی اخلاق گردشگری سازمان جهانی گردشگری و اصول منشور گردشگری فرهنگی که توسط شورای بین المللی تاسیس آثار و سایتهای گردشگری تهیه شده است.

۳. بازار انتخابی: برنامه ریزی برای گردشگران، نه برای گردشگری! تدوین برنامه‌های گردشگری با بهترین نسبت هزینه / سود. سنجش موفقیت با سود، نه با تعداد گردشگر!

۴. رشد تنوع محصولات: تقویت طیف گسترده‌ای از غذاهای محلی، اسکان بومی و ارزان قیمت و خرده فروشی امکانات تا رسیدن به تمام طیف بازار زمین گردشگری.

۵.  تضمین رضایت گردشگر: ایجاد تجربیات خوب و کیفی برای گردشگر که تمایل به اشتراک گذاشتن آن تجربیات با دیگران داشته باشد که در نهایت منجر به جذب گردشگران جدید می‌شود.

۶. درگیرکردن و دخالت دادن جامعه: بنیان نهادن گردشگری بر منابع موجود در جامعه، تشویق کسب و کارهای محلی و گروههای مدنی به ترویج و توسعه صادقانه تجربیات گردشگران قدیمی برای گردشگران جدید.

۷. تعیین مزایای اجتماعی: تضمین منافع اقتصادی و اجتماعی از گردشگری که به بومیان محلی، منابع و کسب و کار آنها کمک کند.

۸. حفظ و افزایش هدف اصلی: تشویق شرکت‌های تجاری به ایجاد تعادل در استفاده از منابع و حفاظت از منابع و همچنین مدیریت گردشگری با توافق و ایجاد ظرفیت محدود.

۹. استفاده عاقلانه از زمین: اعمال تکنیک‌های فعال برای جلوگیری از توسعه بیش از حد و تخریب. ایجاد جاذبه‌های مصنوعی در نواحی دارای حداقل سرمایه‌های زیست محیطی، طبیعی، تاریخی یا فرهنگی.

۱۰. حفظ منابع: تشویق و ترویج شیوه‌های کسب و کار سازگار با محیط زیست.

۱۱. برنامه‌ریزی: شناخت و ملاحظه نیازهای فوری اقتصادی بدون فدا کردن اهداف بلند مدت و پتانسیل زمین گردشگری.

۱۲. تشویق به تفسیر تعاملی: درگیر کردن بازدید کننده و میزبان در فرآیند یادگیری.

۱۳. ارزیابی تلاش های انجام شده: توسعه ارزیابی و شیوه‌های بازاریابی همراه با نظارت و تلاش جهت درک کامل ارزش پایدار اهداف. باید برای هر منطقه سود نهایی و مناسب جامعه و بازگشت مورد انتظار سرمایه از گردشگری تعیین شود.

فواید زمین گردشگری معادن

۱. حفظ محیط زیست و جبران خسارات وارده ناشی از معدنکاری به طبیعت

۲. سوددهی و اقتصادی شدن مجدد معادن متروکه

۳. آموزش

۴. کارآفرینی و اشتغال زایی

۵. ایجاد تعامل مثبت بین جامعه معدنی و ارگان های مرتبط

۶. افزایش دانش عمومی نسبت به معدن و معدنکاری

۷. افزایش جذب گردشگر

۸. افزایش جذب سرمایه گذار معدنی

۹. افزایش تعداد تفرجگاه ها

۱۰. افزایش جاذبه های گردشگری مناطق مختلف و شهرها

۱۱. استفاده چندگانه از سایت های معدنی

۱۲. کاهش مهاجرت به شهرها و تمرکز زدایی

۱۳. رونق مجدد فعالیت‌های اقتصادی رکود یافته در منطقه

۱۴. جذب و گسترش تبلیغات

۱۵. ایجاد اکوسیستم‌های پایدار جدید

۱۶. ایجاد امکان برای ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز گردشگران مانند راه، اقامت، فروشگاه، رستوران و...

پانزده اصل تفسیر میراث معدن کاری

در سال ۱۹۷۵، تیلدن یکی از بزرگترین دانشمندان علم تفسیر هفت اصل را در تفسیر میرا بنا نهاد و در سال ۱۹۹۴، دو دانشمند به نام‌های لری بک و تد کیبل هشت اصل را به اصول هفت گانه تیلدن اضافه نمودند تا علم تفسیر را در این اصول پانزده گانه تکمیل نمایند. این پانزده اصل به قرار زیر است:

۱. تفسیر به نحوی که چیزی را توصیف کند یا به نمایش بگذارد، اگر باعث ایجاد ارتباط با شخصیت درونی

یا تجربه بازدید کننده نشود، بی فایده است.

۲. اطلاعات به همان شکل که وجود دارد تفسیر نیست. در واقع تفسیر با تکیه بر این اطلاعات انجام می‌شود.

۳. تفسیر هنر است و بسیاری از هنرها را با هم تلفیق می‌کند.

۴. هدف اصلی تفسیر، آموزش نیست بلکه برانگیزش است.

۵. هدف تفسیر باید یک کل به جای یک جزء باشد.

۶. تفسیر کودکان نباید خلاصه و ساده شده تفسیر بزرگسالان باشد.

۷. هر مکان تاریخچه‌ای ویژه دارد.

۸. استفاده از فن آوری و روش های نوین در تفسیر به آن قدرت می بخشد.

۹. کمیت و کیفیت اطلاعات بسیار مهم هستند.

۱۰. دانش مهارت مفسر در ارائه اطلاعات و برقراری ارتباط حائز اهمیت است.

۱۱. متون تفسیری باید به گونه‌ای باشند که توجه خوانندگان را جلب نمایند.

۱۲. تفسیر باید به گونه‌ای باشد که منجر جذب حمایت‌های مالی گردد.

۱۳. تفسیر باید توانایی، علاقه و درک بازدیدکنندگان را ترغیب کند.

۱۴. مفسر می‌تواند بهترین تجارب را گسترش بدهد.

۱۵. عشق عامل اصلی در تفسیر قدرتمند و موثر است.

نگارش: حسین خمسه‌ای - کارشناس گردشگری

منبع: میراث معدنکاری و زمین گردشگری معدنی، نوشته سیدمهرداد بطحائی، موسسه میراث زمین شناختی خاورمیانه

سفر یکی از علاقمندیهای اصلی مردم برای گذران اوقات فراغت است. اغلب مردم در برنامه‌ریزی سفر یک مقصد (استان) را انتخاب می‌کنند. این باعث می‌شود تا زمان مدت طولانی و هزینه زیادی برای سیاحت ۳۱ استان صرف شود. اگر حداکثر ۳ استان در سال سفر کنید، ۱۰ سال زمان لازم است که فقط یک بار به هر استان سفر انجام شود (بدون در نظر گرفتن تعداد شهرها و جاذبه‌های گردشگری هر شهر و هر استان).   

۱. یکی از راههایی که می‌توان برای حل این مشکل پیشنهاد داد، سفر کوتاه مدت ۲ تا ۳ روزه به مقصد استانهایی است که علاوه بر هم مرز بودن دارای جاذبه‌های گردشگری شاخص هستند. اگر قصد سفر به استانهای همدان، گیلان، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان را داشته باشید، استان زنجان یکی از بهترین دسترسی‌های منطقه‌ای را به شما می‌دهد.

۲. اگر قصد دارید از طبیعت منطقه گردنه حیران اردبیل لذت ببرید و بعد به استان گیلان سفر کنید، از طریق مسیر آزادراهی تهران – زنجان به اردبیل سفر کنید. با حداقل یک شبانه روز توقف در زنجان می‌توانید از سایت جهانی گنبد سلطانیه، بازار تاریخی زنجان، موزه رختشویخانه، موزه مردان نمکی و حتی غار کتله خور بازدید کنید. در نظر داشته باشید که نخستین جاذبه برای بازدید ابتدا غار کتله خور، سپس گنبد سلطانیه و بعد جاذبه‌های گردشگری شهر زنجان خواهد بود.

۳. همیشه به دنبال مسافت کوتاهتر برای سفر نباشید، راههای دورتر جذابتر هستند! مسیرهای مختلف جاده‌ای را بررسی کنید و مسیرهایی که دارای جاذبه‌های گردشگری بیشتر و جذابتر هستند را جستجو کنید. برای سفر به همدان بجای مسیر کوتاهتر ساوه به همدان از مسیر طولانی‌تر و آزادراه تهران – سلطانیه استفاده کنید و پس از بازدید از گنبد سلطانیه، بقعه ملاحسن کاشی، معبد اژدها  و غار کتله خور به غار علیصدر در همدان یا پل شیشه‌ای شهر آوج در استان قزوین بروید و پس از بازدید از پل شیشه‌ای آوج به همدان بروید.

۴. همیشه پیش از سفر این سوال ذهن شما را درگیر می‌کند: در سفر به شهر مورد نظر از کجا بازدید کنم؟ پاسخ به این سوال کمی دشوار اما مشخص است. فهرست جاذبه‌های گردشگری را بررسی، شناسایی و اولویت‌بندی کنید و نه منابع گردشگری. معنا، مفهوم و تفاوت جاذبه و منابع گردشگری چیست؟

طبیعت، آثار تاریخی، آکواریوم بیانگر سه حالت از انواع گردشگری است که هر کدام ماهیت متفاوتی دارند. مثال سوم بیانگر نوع جدیدی از گردشگری است که در زمان حال و با اراده انسان ایجاد شده است. اما هر سه باید یک ویژگی مشترک داشته باشند تا بتوان عنوان صنعت گردشگری بر آنها اطلاق کرد و آن درآمدزایی است و این جز با سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت برای ارائه خدمات متنوع به گردشگران میسر نخواهد بود. بنابراین تفرج در کوه و دشت حتی در هنگام سفر به یک شهر گردشگرپذیر به معنای رونق گردشگری نیست. در طبیعت هنگامی یک رودخانه از پتانسیل به جاذبه گردشگری تبدیل می‌شود که بتوان در آن خدماتی مانند پارکینگ، سرویس بهداشتی، آلاچیق برای استراحت، خدمات قایق سواری به همراه غریق نجات، رستوران و... وجود داشته باشد. بنابراین اگر فقط از جاذبه‌های گردشگری دیدن کنید، زمان سفر بیشتری برای گردش در چند شهر خواهید داشت.

۵. فصل را در نظر بگیرید. اولویت بازدید در فصل تابستان جاذبه‌های طبیعی است و در سایر فصلها به بازدید از موزه‌ها و مراکز تفریحی و سرگرمی اقدام کنید.

یک پیشنهاد در استان زنجان

معدن سرب و روی انگوران در منتها الیه جنوب غربی استان زنجان و در مرز با استان آذربایجان غربی قرار دارد. به تازگی این معدن با دارا بودن جاذبه‌های معدنی و امکانات رفاهی متنوع فعالیتهای گردشگری خود را آغاز نموده است. رستوران و سوئیت‌های اقامتی با ظرفیت‌های گوناگون از جمله مهمترین خدمات گردشگری این معدن است. در بازدید از معدن با نوع جدیدی از گردشگری مواجه می‌شوید که جاذبه‌های آن نمونه مشابهی در هیچ کجای کشور ندارد. پیت معدن، خودروی غول پیکر دام تراک و تونلهای اکتشاف از جمله این جاذبه‌ها است.  

فاصله این معدن و زمان تقریبی سفر از آنجا تا برخی نقاط به شرح زیر است:

تا زنجان از راه دندی ۱۲۶ کیلومتر ۲ ساعت، تا قلعه بهستان ماهنشان ۶۹ کیلومتر ۷۰ دقیقه، تا دودکش جن ۷۲ کیلومتر ۸۰ دقیقه، تا تخت سلیمان ۲۷ کیلومتر ۲۰ دقیقه، تا غار کرفتو در استان کردستان ۸۷ کیلومتر ۱۱۰ دقیقه، تا ارومیه ۳۰۸ کیلومتر ۵ ساعت، تا غار علیصدر ۲۲۹ کیلومتر ۳ ساعت، تا همدان ۲۷۸ کیلومتر ۴ ساعت، تا سنندج ۲۳۱ کیلومتر ۴ ساعت، تا شهر بانه ۲۱۳ کیلومتر ۴ ساعت.

نگارش: حسین خمسه‌ای - کارشناس گردشگری

انتشار مطلب با ذکر منبع (نام و آدرس صفحه) بلامانع است.

شماره‌های دیگر:

http://zanjantourism.blog.ir/tag/safar-be-zanjan