Zanjan Tourism Guide

زنجان؛ شهری که باید دید؛ فرصتی جدید برای سفر بعدی شما؛ زنجان به شما نزدیکتر از آن است که تصور می‌کنید!

از اینجا دانلود کنید: ( 13 مگابایت)

http://bayanbox.ir/download/791627266793427288/sarmayegozari.pdf

در دستورالعمل ضوابط سرمایه گذاری در مناطق طبیعی که در سال ۹۵ به دستگاه‌های اجرایی مرتبط ابلاغ شده است آمده: در اجرای بند «هـ» ماده ۳ و ۵ آیین‌نامه کمیته ملی طبیعت‌گردی مصوب ۲۷۳۱۵ ت ۳۳۵۳۶ هـ مورخ ۱۳۸۴/۵/۵ هیأت وزیران به منظور تنظیم مقررات سرمایه‌گذاری با محوریت طبیعت‌گردی، ضوابط مشارکت و سرمایه‌گذاری با رعایت چارچوب‌های قانونی حاضر در ۱۰ ماده و ۷ تبصره در مورخ ۱۳۹۴/۱/۳۱ به تصویب کمیته ملی طبیعت‌گردی رسید و از تاریخ ابلاغ برای کلیه دستگاه‌های اجرایی لازم‌الاجرا است:

ماده ۱ ـ برنامه‌های طبیعت‌گردی

طبیعت‌گردی مطابق ماده ۴ آئین‌نامه طبیعت‌گردی بر مبنای برنامه‌های زیر اجرا می‌شود:

الف ـ طبیعت‌گردی متمرکز که از طریق استقرار در مراکز اقامتی و مرکز بازدیدکنندگان یا بازدیدهای چند روزه صورت می‌گیرد.

ب ـ طبیعت‌گردی غیرمتمرکز که متضمن بازدیدهای کوتاه مدت با وسایل و امکانات غیرثابت است.

تبصره ۱: ایجاد هر گونه تأسیسات و امکانات اقامتگاهی و گردشگری از قبیل کمپینگ و چادر و سایر تسهیلات باید مطابق طرح مدیریت مصوب باشد.

تبصره ۲: سرمایه‌گذار موظف است در طرح پیشنهادی، برنامه‌هایی برای آموزش جوامع محلی و همچنین بازدیدکنندگان داشته باشد.

ماده ۲ ـ عرصه‌های موضوع این ضوابط

طرح‌های طبیعت‌گردی با رعایت ضوابط و مقررات و تأیید دستگاه مربوط مطابق ماده ۵ آئین‌نامه کمیته ملی طبیعت‌گردی در بخش‌هایی از مناطق زیر که دارای جاذبه‌ها و ویژگی‌های خاص طبیعت‌گردی باشد تهیه و پس از تصویب کمیته ملی به مرحله اجرا درمی‌آیند:

الف ـ منابع طبیعی ملی تحت اختیار و مدیریت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور.

ب ـ زون‌های تفرجگاهی واقع در مناطق چهارگانه و تالاب‌ها و مناطق شکار ممنوع تحت اختیار و مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست.

ج ـ مناطق دارای جاذبه‌های طبیعی واقع در محدوده‌های فرهنگی، تاریخی و باستانی تحت اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.

د ـ محدوده‌های مناسب واقع در املاک و مستثنیات قانونی اشخاص با رعایت حقوق ایشان که مکان و استعداد لازم جهت اجرای برنامه طبیعت‌گردی را داشته باشد.

هـ اراضی ملی و دولتی محدوده شهرها و بافت روستاها با کسب موافقت دستگاه متولی.

و ـ سایر مناطقی که دارای جاذبه‌های طبیعت‌گردی بوده و در حال حاضر تخریب شده و یا به کاربردهای دیگری اختصاص یافته‌اند، پس از احیاء و یا تغییر در شیوه بهره‌برداری به طرح‌های موضوع این ماده اختصاص می‌یابند.

ماده ۳ ـ تأسیسات گردشگری مرتبط با تفرج متمرکز برای طرح‌های طبیعت‌گردی و مصادیق آن

مصادیق تأسیساتی که به قصد ارائه خدمات و انتفاع برای پذیرایی، اقامت و خدمات مسافرتی به گردشگران و بازدیدکنندگان در مناطق تفرج متمرکز طبق ضوابط دستگاه‌های ذیربط و ملاحظات زیست‌محیطی و حفظ کاربری و مالکیت دولت بر عرصه‌های منابع ملی و دولتی در طرح طبیعت‌گردی مجاز به احداث می‌باشند، به شرح ذیل است:

۱ـ اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اقامتگاه‌های سنتی

۲ـ مراکز تفریحی و سرگرمی گردشگری

۳ـ مجتمع‌ها، اردوگاه‌ها و محوطه‌های گردشگری

۴ـ محیط‌ها و پارک‌های طبیعت‌گردی و گردشگری روستایی و عشایری

۵ـ مراکز گردشگری ساحلی و دریایی

۶ـ واحدهای پذیرایی و انواع غذاخوری‌های منفرد بین راهی موجود

۷ـ تأسیسات اقامتی و پذیرایی واقع در مجتمع‌های خدمات رفاهی بین راهی.

۸ـ مناطق نمونه گردشگری

۹ـ دهکده‌های سلامت

ماده ۴ـ فضاهای پشتیبان

استقرار سازه‌ها و ساخت و سازهای منطبق با تفرج متمرکز در طرح‌های مصوب و در دست اجرای واقع در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور متناسب با اکوسیستم هر منطقه به صورت زیر به اجرا درخواهد آمد:

۱ـ اجرای مصوبات طرح تفصیلی موجود برای زون تفرج متمرکز

۲ـ بررسی و تصویب پیشنهادات مجری در قالب مندرجات ماده ۳ این مصوبه حسب مورد توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست و یا سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۳ـ چنانچه اجرای پیشنهادات مجری در طرح حاضر به دلایل زیست محیطی و سایر محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قانونی میسر نباشد، مجری می‌تواند در فضای پشتیبان مکان‌یابی کند.

تبصره: تملک و تحصیل اراضی در فضای پشتیبان به عهده سرمایه‌گذار است و دستگاه‌های عضو کمیته ملی در این خصوص مسئولیتی ندارند.

ماده ۵ ـ شرایط متقاضی

۱ـ دارا بودن تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران

۲ـ تدین به دین اسلام و یا سایر ادیان رسمی جمهوری اسلامی ایران

۳ـ ارائه گواهی عدم سوءپیشینه از مرجع ذیصلاح.

۴ـ برخورداری از شرایط (تخصص در زمینه طبیعت‌گردی و یا استفاده از مشاور فنی ذیصلاح).

۵ـ دارای توان لازم مالی برای اجرای طرح‌های طبیعت‌گردی

۶ـ در شرایط مساوی جوامع محلی در اولویت هستند.

تبصره ۱: مشارکت متقاضیان غیرایرانی در امر سرمایه‌گذاری تابع قوانین مربوطه می‌باشد.

تبصره ۲: برای متقاضیان حقوقی، لازم است امکان انجام فعالیت‌های طبیعت‌گردی در اساسنامه آنها ذکر شده باشد.

ماده ۶ـ مجرای قانونی صدور مجوز

۱ـ متقاضیان اجرای طرح و پروژه طبیعت‌گردی قبل از هر گونه اقدام اجرایی موظف به کسب مجوز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطابق ماده دو موسوم آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تأسیسات گردشگری و نظارت بر فعالیت آنها مورخ ۱۳۹۴/۶/۱۱ هیأت وزیران است.

۲ـ تشخیص نیاز مناطق مختلف کشور به ایجاد واحدهای طبیعت‌گردی با کمیته ملی طبیعت‌گردی است.

ماده ۷ـ مراحل اخذ مجوز

مراحل اعطای مجوز و موافقت با طرح‌های گردشگری و مهلت‌های مقرر به شرح زیر است:

۱ـ مهلت پاسخگویی سازمان‌های عضو کمیته ملی طبیعت‌گردی برای استعلام‌های سرمایه‌گذار شامل صدور مجوز، بررسی و تصویب کتابچه طرح توجیهی در هر مرحله حداکثر ۳۰ روز است و در پایان مهلت تعیین شده در صورتی که انجام بررسی نیاز به مدت بیشتری داشته باشد مراتب به متقاضی اعلام خواهد شد. 
در هر صورت مجموع زمان پاسخگویی‌ها حداکثر ۶۰ روز خواهد بود.

۲ـ مهلت تهیه طرح اجرایی و نقشه‌های معماری و ملاحظات زیست محیطی برای سرمایه‌گذار ۶ ماه است و در صورت تأخیر سرمایه‌گذار، مجوز طبیعت‌گردی وی ابطال خواهد شد.

۳ـ پس از تصویب طرح اجرایی و نقشه‌های معماری، نسبت به انعقاد قرارداد اجرای طرح برحسب مورد فی‌مابین هر یک از دستگاه‌های عضو کمیته ملی و مجری طرح منعقد خواهد شد.

۴ـ مدت زمان اجرای تأسیسات مصوب طرح طبیعت‌گردی مطابق طرح مصوب حسب مورد حداکثر ۴ سال است و جرائم تأخیر در اجرا مطابق مقررات در قرارداد پیش‌بینی خواهد شد.

۵ـ مدت بهره‌برداری که در دوره اول از ۱۵ سال کمتر نخواهد بود، در قرارداد تعیین می‌شود.

ماده ۸ ـ شرایط ابطال مجوز یا قرارداد

موارد زیر برحسب مورد موجب ابطال مجوز فعالیت‌های طبیعت‌گردی یا فسخ قرارداد بهره‌برداری می‌شود:

الف ـ در زمان طراحی و احداث:

۱ـ عدم رعایت مفاد شرح خدمات اجرایی مصوب

۲ـ تأخیر در طراحی و احداث بیش از مهلت مقرر حسب مفاد قرارداد

ب ـ در زمان بهره‌برداری:

۱ـ عدم رعایت ظرفیت تحمل منطقه پس از دو بار اخطار و طرح موضوع در کمیته ملی طبیعت‌گردی

۲ـ تردد گردشگران و تورها در سایر زون‌ها غیرتفرجی (امن، بازسازی و ...) پس از یک بار اخطار و طرح موضوع در کمیته طبیعت‌گردی.

۳ـ تخریب و تغییر اکوسیستم در محیط‌زیست و منابع طبیعی با اعلام مرجع ذیربط

۴ـ عدم رعایت هنجارهای اجتماعی و فرهنگی جامعه محلی پس از یک بار اخطار و طرح موضوع در کمیته ملی طبیعت‌گردی.

۵ـ تغییر کاربری بدون اخذ مجوز قانونی.

تبصره ۱: مرجع تشخیص ابطال و عدم آن کمیته ملی طبیعت‌گردی است.

تبصره ۲: بدیهی است اعمال تصمیمات کمیته ملی طبیعت‌گردی مانع از اقدامات و تدابیری نیست که هر یک از دستگاه‌های عضو کمیته ملی طبیعت‌گردی در قبال تخلفات انجام شده حسب وظیفه قانونی به عهده دارند.

ماده ۹ ـ اسناد پیوست

هنگام اخذ مجوز طبیعت‌گردی برای هر مکان طبیعت‌گردی اسناد مشروحه مرتبط زیر پیوست خواهد شد:

۱ـ راهنمای تدوین طرح اجرایی و استانداردهای طراحی تأسیسات و تجهیزات طبیعت‌گردی.

۲ـ الزامات و محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های بهره‌برداری طبیعت‌گردی.

۳ـ طرح مصوب پارک و تفرجگاه برای عرصه‌های تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری.

۴ـ پهنه‌بندی (زون‌بندی) برای عرصه‌های تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست.

۵ـ ارائه طرح ارزیابی اثرات زیست محیطی.

ماده ۱۰ ـ مسئول پیگیری

دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی مسئول پیگیری و حسن انجام ضوابط این مصوبه است.

یگى از مهمترین جاذبه هاى هر منطقه که مى تواند گردشگران زیادى را جذب کند و تقریباً جزء اولین جاذبه هر منطقه میتواند باشد جاذبه فرهنگى و زیر مجموعه آن جاذبه مذهبیست اما اگر قرار باشد یک فرهنگ به عنوان جاذبه به مسافران به خصوص مسافران خارجى معرفى شود باید اول آسیب شناسى شود چون هر نوع جاذبه در گردشگرى اعم از فرهنگى، طبیعى، ورزشى وغیره شاخص هایى براى بررسى و آسیب شناسى دارد.


شاخص هاى آسیب شناسى جاذبه هاى فرهنگى:
١- فرهنگ نمایش داده شده باید ساختگى نباشد و به صورت طبیعى براى مدت زیادى اجرا شده باشد و جزء میراث فرهنگى آن منطقه باشد.
٢- فرهنگ نمایش داده شده باید مال همان منطقه باشد و از جاى دیگر آورده نشده باشد.
٣- فرهنگ نمایش داده شده باید به بقیه فرهنگها، قومیت ها، نژادها و مذاهب توهین و بى احترامى نکند تا باعث اختلاف نشود چون گردشگرى ابزارى براى ایجاد صلح و دوستى بین ملتهاست.
٤- فرهنگ نمایش داده شده باید باعث تضییع حقوق اولیه انسانها وحیوانات نشود و به محیط زیست آسیب نرساند.
٥- فرهنگ نمایش داده شده صرفا باید نمایانگر فرهنگ آن جامعه باشد و جنبه تبلیغى نداشته باشد در غیر اینصورت از گردشگرى استفاده ابزارى مى شود.

در پایان توصیه مى شود که کارشناسان گردشگرى و مذهبى و میراث فرهنگى مراسم ها را با توجه به شاخص هاى ذکر شده آسیب شناسى و بررسى نموده و اشکالات را رفع نمایند تا باعث تبعات نگردد.


احمد مقنى زاده کارشناس تجربى گردشگرى و دانشجوى کارشناسى ارشد گردشگرى دانشگاه علم و هنر یزد.

تهیه‌ منظم‌ آمار مربوط به‌ برنامه‌های‌ رادیو و تلویزیون‌ از سال‌ 1345 و موزه‌ها از سال‌ 1347 آغاز گردید. قدیمی‌ترین‌ آمار مربوط‌ به‌ سینماهای‌ کشور نیزکه‌ در دسترس‌ مرکز آمار ایران‌ قرار گرفته،‌ مربوط‌ به‌ سال‌ 1348 است‌ که‌ توسط‌ وزارت فرهنگ‌ و هنر که‌ پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی،‌ وزارت"فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی"‌ نامیده ‌می‌شود، تهیه‌ گردیده‌ است‌.  تهیه‌ آمار مربوط به‌ مطبوعات‌ به ‌صورت‌ جامع‌ برای‌ نخستین‌ بار براساس‌ "طرح‌ بررسی‌ نشریات‌ کشور" در سال‌ 1349 توسط مرکـز آمار ایران‌ صورت‌ گرفت‌. این‌ وظیفه‌ در حال‌ حاضر به‌ عهده‌ اداره‌ مطبـوعات‌ داخلی‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی‌ می‌باشد.  جمع‌آوری‌ و ارائه‌ آمار مربوط‌ به‌ کتابخانه‌های‌ کشور از سال‌ 1344 شروع‌ شد و کانون‌ پرورش‌ فکری‌ کودکان‌ و نوجوانان‌ نیز، پس‌ از تأسیس‌ در سال‌ 1344 اطلاعات‌ مربوط به‌ فعالیت‌های‌ خود را ثبت‌ و ارائه‌ نموده‌ است‌. تهیه‌ آمارهای‌ گردشگـری،‌ هر چندبا تشکیـل‌ سـازمـان‌ جلـب‌ سیاحان‌ در سال‌ 1342 آغاز شد، اما سازمان‌ مذکور براساس‌ سوابق‌ موجود در دفـاتر ادارات‌ گمرک‌، گذرنامه‌ و سایـر منـابع‌ مربــوط، موفق‌ به‌ جمع‌آوری‌ اطلاعات‌ سال‌های‌ 1331 تا 1342 گردید کـه‌ این‌ آمارها برای‌ نخستین‌ بار در سالنامه آماری‌ 1345 درج‌ شد.
 تشکیل وزارت فرهنگ و معارف، اوقاف وصنایع مستظرفه در سال 1286 شمسی برای اولین بار وظائف دولت را در مورد  حفاظت از میراث فرهنگی مورد توجه قرار داده است. تشکیل موزه ملی ایران و تشکیل اداره عتیقات به اقدامات دولت در زمینه میراث فرهنگی نتیجه بخشید. آمارها از زمان‌ تشکیل‌ سازمان‌ جلب‌ سیاحان‌ در سال‌ 1342، گردآوری‌ و از سال‌ 1345، در سالنامه‌ آماری‌ کشور درج‌ می‌شود‌. آمار مربوط به‌ تعداد بازدیدکنندگان‌ از موزه‌ها و بناهای‌ تاریخی‌ کشور تا اواخر سال1382، از طریق‌ اداره کل‌ موزه‌ها وابسته‌ به‌ سازمان‌ میراث‌ فرهنگی‌کشورکه‌ بخشی‌ از موزه‌ها و بناهای‌ تاریخی‌ را تحت‌ پوشش‌ دارد، جمع‌آوری‌ می‌شد و از زمان فوق‌الذکر به علت ادغام سازمان میراث فرهنگی کشـور و سازمـان ایرانگـردی و جهانگردی و تشکیل "سازمان میراث فرهنگی و گردشگـری"، آمـار مربوط از آن سازمان دریافت می‌شود. آمار‌ مربوط به‌ زائران‌ اماکن‌ متبرکه،‌ فقط شامل‌ آن‌ دسته‌ از زائرانی‌ است‌ که‌ از طریق‌ سازمان‌ حج‌ و زیارت‌ اقدام‌ به‌ سفر نموده‌اند.
آمارگیری‌ از کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی‌، نخستین‌ بار در سال 1355 در شهر رشت‌ و سپس‌ در سال‌ 1356 در چهار شهر تهران‌، زاهدان‌، خرمشهر و کرمانشاه،‌ توسط‌ مرکز آمار ایران‌ به‌ مرحله‌ اجرا گذاشته‌ شد. در اواخر سال‌ 1366، برای‌ اولین‌ بار طرح‌ آمارگیری‌‌ از‌ کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی‌، درسطح‌‌ ‌‌نقاط شهری‌ کشور توسط مرکز آمار ایران‌ اجرا شد. همچنین‌ در سال‌ 1369، طرح‌ مذکور در نقاط شهری‌ و روستایی کشور به‌ اجرا درآمد. در سال‌ 1373، آمارگیری‌ از کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی‌ با استفاده‌ از اطلاعات‌ چارچوبی‌ حاصل‌ از طرح‌ آمارگیری‌ جاری‌ جمعیت‌ سال‌1370، اجرا شد. با استفاده‌ از نتایج تفصیلی سرشماری کارگاهی سال 1381، آمارهایی از تعداد هتل‌ها و سایر اقامتگاه‌های‌ عمومی‌ موقت‌، رستوران‌ها و سایر اماکن‌ صـرف‌ غذا و نوشیدنی‌ و تعداد کارکنان‌ و آمارهایی‌ در زمینه‌ کیفیت‌ اقامتگاه‌های‌ کشور، تعداد اتاق‌ و تعداد تخت‌ آن‌ها ارائه‌ شده‌ است‌.

اقلام آماری

  • صدا و سیما: میزان تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی، مدت پخش برنامه های رادیویی و تلویزیونی
  • سینما: تعداد سینما، تعداد تماشاچیان، تعداد تولید فیلم
  • مطبوعات: تعداد مطبوعات
  • کتاب‌ و کتابخانه‌های‌ عمومی‌: تعداد کتابخانه ها، تعداد کتب و اسناد کتابخانه ها، تعداد اعضاء، تعداد عناوین و کتب منتشره
  • موزه ها و بناهای تاریخی و اماکن متبرکه: تعداد بازدید کنندگان
  • تعدادگردشگران‌ وارد شده‌ به‌ کشور
  • تعداد زائران حج عمره و تمتع
  • تعداد اقامتگاه‌های عمومی و کارگاه‌های صرف غذا و نوشیدنی
    • نوع فعالیت و طبقات کارکن در نقاط شهری و روستایی
    • تعداد و ظرفیت اقامتگاههای کشور
    • تعداد شاغلان
       

اهم فعالیت‌ها، طرح‌ها و سرشماری‌ها

سال

عنوان فعالیت، طرح یا سرشماری 

دستگاه مجری

1286

وزارت فرهنگ و معارف، اوقاف وصنایع مستظرفه

 

1343

وزارت فرهنگ و هنر

 

1331 تا کنون

آمارهای‌ گردشگـری

مرکز آمار ایران و سازمان جلب سیاحان

سازمان میراث فرهنگی و گردشگـری

 1344

تأسیس کانون‌ پرورش‌ فکری‌ کودکان‌ و نوجوانان‌

وزارت آموزش و پرورش،‌ کانون پرورش فکری

1344 تا کنون

‌ آمار کتابخانه‌های‌ کشور

وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد، هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور

57-1346

آمار برنامه‌های‌ رادیو و تلویزیون‌

 

رادیو و تلویزیون ملی ایران

1357 تاکنون

صدا و سیما

1382-1347

آمار بازدیدکنندگان‌ از موزه‌ها و بناهای‌ تاریخی‌ کشور

 

سازمان میراث فرهنگی- اداره کل‌ موزه‌ها

1382 تاکنون

سازمان میراث فرهنگی و گردشگـری

1348 تاکنون

 

قدیمی‌ترین‌ آمار سینماهای‌ کشور

وزارت فرهنگ‌ و هنر

آمار مربوط‌ به‌ سینماهای‌ کشور

وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی

1349

نخستین طرح‌ بررسی‌ نشریات‌ کشور

مرکـز آمار ایران‌

در حال حاضر

طرح‌ بررسی‌ نشریات‌ کشور

وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی-مطبوعات داخلی

56-1355

نخستین آمارگیری‌ از کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی در شهر رشت

مرکز آمار ایران‌

1370،1366

 طرح‌ آمارگیری‌‌ از‌ کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی‌ در نقاط شهری

مرکز آمار ایران‌

1369

طرح‌ آمارگیری‌‌ از‌ کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی‌ در نقاط شهری و روستایی

مرکز آمار ایران‌

1373

آمارگیری‌ از کارگاه‌های‌ صرف‌ غذا و نوشیدنی‌ با استفاده‌ از اطلاعات‌ چارچوبی‌ آمارگیری جمعیت1370

مرکز آمار ایران‌

1381

سرشماری عمومی کارگاهی

مرکز آمار ایران‌

1382

نتایج آمارگیری از کارگاههای خدمات کسب و کار، اقامتگاههای عمومی، محل های صرف غذا و نوشیدنی

مرکز آمار ایران‌

از اینجا دانلود کنید: ( 5 مگابایت)

http://bayanbox.ir/download/4305193730996224001/camping.pdf

۴ مولفه توسعه پایدار گردشگری روستایی

توسط در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۹۵

گردشگری در کنار عواید اقتصادی که برای جوامع محلی و به ویژه روستاها دارد، می تواند آسیب های زیست محیطی و اجتماعی را نیز به دنبال داشته باشد.

روستاها و گردشگاه های طبیعی در نوروزی که گذشت یکی از مهم ترین مکان هایی بودند که گردشگران را به خود جذب کردند؛ امری که به گفته مسوولان درآمد خوبی را نصیب روستاهای مقصد گردشگری کرده است. با این همه اما بسیاری از پژوهشگران معتقدند گردشگری در کنار عواید اقتصادی که برای جوامع محلی و به ویژه روستاها دارد، می تواند آسیب های زیست محیطی و اجتماعی را نیز به دنبال داشته باشد. برخی از اقتصاددانان دریافت عوارض و مالیات از گردشگران ورودی به مناطق طبیعی و روستایی و بهره گیری از توان روستاییان برای مدیریت این عوارض در راستای پاکسازی منطقه را یکی از راه هایی می دانند که می تواند بخشی از این هزینه ها را جبران کند.

از دیگر سو، نتایج یک پژوهش نیز با تاکید بر اینکه گردشگری روستایی این ظرفیت را در اختیار روستاهای دارای منابع گردشگری قرار می دهد که با استفاده از فرصت پدید آمده، خود برای آینده توسعه روستای خود مشارکت و برنامه ریزی کنند، 4 مولفه توسعه موفقیت آمیز گردشگری روستایی را ذکر کرده است.

این پژوهش که به تازگی از سوی مرضیه هادی پور، رباب لاسمی پور و آسیه اسماعیلی صورت گرفته، با برشمردن مشکلات موجود در ساختار مدیریت روستایی در زمینه گردشگری و تاکید بر لزوم مشارکت مردم در این خصوص، مشارکت و آموزش مستمر جامعه میزبان و جامعه گردشگران، حفاظت محیط زیست از سوی جامعه میزبان و جامعه گردشگران، هدایت سرمایه گذاری های بخش خصوصی در ایجاد زیرساخت ها در چارچوب برنامه ریزی منطقه ای و محلی همراه با نظارت دولت و در نهایت ایجاد جاذبه و فعالیت های جدید در کنار جاذبه های اصلی برای حفظ جذابیت روستای هدف گردشگری را 4 مولفه توسعه موفقیت آمیز گردشگری روستایی عنوان کرده است.

مشکلات مدیریت گردشگری روستایی

صاحب نظران و محققان پس از بررسی تجارب کشورها، بر نقش پررنگ جوامع محلی به عنوان جامعه میزبان در موفقیت فعالیت های گردشگری در منطقه تاکید دارند و از آن به عنوان اصلی ترین عنصر توسعه این گونه فعالیت ها یاد می کنند. براساس همین نتایج، آنها معتقدند در نواحی کم تر توسعه یافته و از جمله در نواحی روستایی، توسعه گردشگری باید در وهله نخست، پاسخی برای برآورده ساختن نیازهای اقتصادی ساکنان داشته باشد و در این میان فقر و بیکاری دو مشکل عمده این نواحی محسوب می شوند که توسعه فعالیت های گردشگری باید بتواند در کاهش این مشکلات ثمربخش باشد.

بررسی محققان طی پژوهشی دیگر نشان می دهد روستاییان هرجا که پای منافع مالی در میان باشد، سریعا به صورت صوری و ظاهری حضور پیدا می کنند؛ درحالی که باید به آنها آموزش داد که منافع و مزایای درآمد از راه گردشگری بسیار فراتر از چیزی است که آنها تصور می کنند. در واقع باید به آنها مسوولیت داد و آنان را عملا درگیر کارهای عمرانی کرد.

طبق نتایج پژوهش مذکور، نبود مدیریت تخصصی و جامع یکی از مشکلات موجود در ساختار مدیریت روستایی است. اغلب روستاییان و مردم بومی اطلاعات و دانش و تجربیات اندکی نسبت به گردشگری روستایی دارند. از سوی دیگر، مشکل بازاریابی، کمبود زیرساخت ها، محدودیت های فصلی برای گردشگری روستایی، بازده طولانی مدت سرمایه گذاری، پایین بودن اطلاعات روستاییان از علایق گردشگران و کمبود آموزش های لازم درخصوص معرفی و شناخت بیشتر فعالیت های گردشگری در مناطق روستایی از دیگر مشکلات ساختاری مدیریت گردشگری روستایی به شمار می روند.

مشارکت مردم بومی در توسعه گردشگری

پژوهش مورد بحث، اتکای اساسی رهیافت توسعه پایدار را جامعه مدنی عنوان کرده و آن را در واقع نهادهای مستقل، خودجوش و مختاری دانسته که فضای بین دولت متمرکز و پراکنده را پر می کند و اختیارات را با پاسخگویی مسوولان و مشارکت مردم با تاکید بر محیط طبیعی همراه می سازد؛ این یعنی گردشگری پایدار در مناطق توریستی نتیجه رابطه سه گانه میان گردشگری، مردم و محل سکونت آن ها، مسافرت ها و صنعت گردشگری است.

براساس یافته های این تحقیق، در سال های اخیر برای پاسخگویی به تهدیدها و آسیب های گردشگری، موضوع گردشگری پایدار مورد توجه محققان و مجریان امر گردشگری قرار گرفته است که در آن بر سه نکته مهم تاکید می شود:

  1. کیفیت که می تواند تجربه ای عالی به گردشگر ارائه دهد و همچنین باعث بهبود کیفیت زندگی جامعه میزبان و حفظ محیط شود.
  2. حفظ و دوام منابع طبیعی و فرهنگ جامعه میزبان که منشأ تجربیات ارزنده است.
  3. تعادل بین نیازهای گردشگران، حمایت از محیط زیست و جامعه محلی برقرار شود.

سهیم شدن در تصمیم گیری برای برنامه ریزی در میان گروه های ذی نفع متعدد به طور عمده یک مفهوم اصلی در رویکردهای برنامه ریزی گردشگری محسوب می شود؛ اگرچه در حوزه مشارکت، تاثیرات مشارکت کنندگان و گروه های درگیر متغیر است. به علاوه سهیم شدن در تصمیم گیری در برنامه ریزی به عنوان یک روش برای رسیدن به توسعه گردشگری پایدار و ایجاد تعادل در توزیع منافع مرتبط با گردشگری در میان گروه های ذی نفع متعدد تلقی می شود.

حالا استفاده از روش مشارکت محور به عنوان یک سیاست مهم در ارتقای شرایط محیطی تلقی می شود که لازم است در هر برنامه عمرانی از جمله برنامه ها و طرح هایی که با هدف رشد و گسترش صنعت گردشگری روستایی صورت می گیرد، از مشارکت ساکنان روستا و نهادهای مردمی آن متناسب با شرایط محیطی استفاده شود. با در نظر گرفتن مبانی و اصول گردشگری پایدار در مناطق روستایی می توان بین جامعه میزبان، جامعه گردشگران، تورگردانان و محیط طبیعی روستا در راستای پایداری و انتفاع کلیه اجزا تعادل برقرار ساخت.