گردشگری کشاورزی؛ حلقه اتصال مزرعه، غذا و سرگرمی
توسط در تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۹۹
حسین خمسه‌ای – کارشناس اکوتوریسم اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان
منافع گردشگری و کارآفرینی در مناطق روستایی
۱. ابزاری بسیار مناسب برای آموزش به عامه مردم در مورد اهمیت کشاورزی و سهم آن در اقتصاد منطقه و کیفیت زندگی
۲. ایجاد مشاغل و کسب و کارهای متنوع با توسعه حضور گردشگران
۳. افزایش سرمایه گذاری
۴. کمک به حفاظت از مناطق کشاورزی، کشت زارها و چشم اندازهای روستایی
۵. ایجاد تنوع در روشهای کشاورزی و فرصت‌های شغلی در مناطق روستایی
۶. ایجاد فرصت بازاریابی برای محصولات کشاورزی
۷. افزایش سطح رفاه
۸. ایجاد روابط اجتماعی و اقتصادی بین جوامع شهری و روستایی
۹. پاسخگویی به نیازهای تفریحی و سرگرمی جوامع شهری
۱۰. اهمیت یافتن مضاعف فعالیت کشاورزی در ابعاد مختلف
تعریف گردشگری کشاورزی
گردشگری کشاورزی ترجمه آگری توریسم، Agri به معنای مزرعه و Tourism به معنای گردشگری است.
گردشگری کشاورزی یک مفهوم ترکیبی از ادغام عناصر دو فعالیت کشاورزی و سفر به منظور ایجاد و گسترش بازارهای جدید برای محصولات کشاورزی، خدمات مزرعه و داشتن تجارب جدید در سفر است.
فعالیتهایی که در مزرعه انجام می‌شود این امکان را برای مردم فراهم می‌کند تا برای اهداف تفریحی، آموزشی و حتی ایجاد کارخانه‌های تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و دامداری و برداشت محصول و بازدید از سایر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی به مزارع مراجعه کنند.
گردشگران کشاورزی همچنین در فعالیتهایی مانند ماهیگیری، شکار، مطالعه حیات وحش، اسب سواری حضور می‌یابند. همچنین مشارکت در برگزاری جشنواره‌های غذای سالم (و سبز)، شرکت در کلاس آشپزی و تهیه عصاره گیاهان دارویی از دیگر فعالیتهایی است که گردشگران در این نوع گردشگری تجربه می‌کنند.
دیدگاهها، رویکردها و نظریه‌ها درباره گردشگری کشاورزی
گردشگری کشاورزی از منظر کشاورزان، عنصری برای افزایش درآمد، درآمد مکمل و تنوع بخشیدن به محصولات و خدمات در مزارع است.
از منظر گردشگران، گردشگری کشاورزی یعنی دوری از فضای شهری، گذراندن اوقات فراغت در روستا، کسب تجربه و ایجاد نگرشی متفاوت به آداب و رفتار سفر است.
از دیدگاه اقتصادی، گردشگری کشاورزی یعنی تامین درآمد و اشتغال برای ساکنان محلی و کسب درآمد از گردشگران است.
جامعه محلی معتقد است در فرآیند برنامه ریزی و توسعه گردشگری کشاورزی، مشارکت و تصمیم‌گیری مردم محلی امری ضروری است و این تصمیم‌ها باید در جهت حفظ منافع اقتصادی – اجتماعی و زیست محیطی مردم منطقه باشد.
نظریه‌های مرتبط با گردشگری کشاورزی
نظریه جون رابینسون
توسعه روستایی پیش شرط توسعه ملی است و برای این منظور تاکید خاصی بر بخش کشاورزی در برنامه‌های توسعه بایستی صورت پذیرد. رابینسون کشاورزی را محور توسعه دانسته و تنها راه چاره را، برگشت به کشاورزی کوچک مقیاس می‌داند. تکیه بر کشاورزی به منزله تواید صرف، دیگر نمی‌تواند امنیت درآمدی و محیطی را برای کشاورز و کشاورزی تضمین نماید. بر این اساس تحقق توسعه به منزله پایداری باید به کشاورزی فراتولیدگرا یا کشاورزی چندکارکردی توجه کرد، که در آن تنوع بخشیدن به منابع درآمدی و حفظ محیط زیست از اهمیت زیادی برخوردار است.
نظریه مایکل تودارو
توسعه کشاورزی و توسعه روستایی محور اصلی توسعه ملی است. توسعه و رشد کشاورزی به عنوان موتور و محرک اصلی توسعه روستایی است و علت آن اشتغال بیش از 80 درصد جمعیت روستایی جهان سوم به طور مستقیم و غیرمستقیم در فعالیتهای کشاورزی است. او صنعت را در خدمت کشاورزی می‌داند نه کشاورزی را در خدمت صنعت. بر این اساس یکی از راه‌های توسعه مناطق روستایی تنوع بخشیدن به فعالیتهای کشاورزی است. این کار تنها از طریق گردشگری روستایی و کشاورزی مقدور است.
نظریه توسعه اکولوژیک و گردشگری کشاورزی
سانچز متذکر می‌شود که توسعه اکولوژیک شیوه‌ای از توسعه است که در هر منطقه اکولوژیکی راه حل‌های ویژه‌ای را برای مشکلات خاص آن منطقه در پرتو داده‌های فرهنگی به همراه داده‌های اکولوژیکی و نیازهای بلند مدت در کنار نیازهای فوری جستجو می‌کند. این نظریه به توسعه بومی و برخورداری از پتانسیل‌های محلی و احترام به حقوق محیط زیست و مشارکت محلی توجه ویژه‌ای داشته است و به دنبال راهبردهایی برای توسعه روستایی از دل مناطق روستایی است، راهبرد گردشگری کشاورزی به خوبی با اهداف و مولفه‌های این نظریه انطباق معنایی و فضایی دارد.
نظریه اولنبرگ
گردشگری کشاورزی می‌تواند به عنوان عاملی برای آموزش جوامع محلی درباره اهمیت کشاورزی در اقتصاد و کیفیت زندگی محسوب گردد و عامل مهمی در رشد جوامع روستایی و محلی باشد.
نظریه توسعه پایدار محلی و گردشگری
پایداری نیازمند آن است کع تصمیم گیری‌ها و فعالیت‌ها منجر به سرمایه گذاری در ظرفیت‌های اجتماع محلی شود تا ضمن تقویت آنها، در شرایط ویژه از کاهش سرمایه‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی جلوگیری کند. گردشگری کشاورزی، با توجه به ارتباط آن با محیط کشاورزی، جوامع محلی، می‌تواند نقش موثری در حفظ و بقا منابع طبیعی، انسانی و اقتصادی و در نتیجه تقویت این منابع داشته باشد. زیرا گردشگری کشاورزی مبتنی بر آموزش، متنوع ساختن منابع درآمدی کشاورزان و اصول توسعه پایدار می‌باشد.
نظریه ماسون و امانی
گردشگری کشاورزی اغلب از طریق ایجاد تنوع در فعالیتهای کشاورزی، شامل امکانان اقامت در مزرعه و جا دادن برای استراحت و پذیرایی، موجب دسترسی به فرصت‌های جدید درآمدی و افزایش درآمد روستاییان و جوامع محلی و توسعه کشاورزی می‌شود.
نظریه لانگ ورثی و هکت
گردشگری کشاورزی می‌تواند باعث تقویت روابط متقابل بین جوامع شهری و روستایی گردد و در حفظ اراضی کشاورزی موثر باشد.
نظریه توانمندسازی و گردشگری کشاورزی
توانمندسازی فرایندی است که افراد جامعه از راه آن، از نیازها و خواسته‌های خود آگاه شده، نوعی اعتماد به نفس و خوداتکایی را برای برطرف کردن آن نیازها به دست می‌آورند. توانمندسازی یعنی اینکه مردم باید به سطحی از توسعه فردی دست یابند که به آنها امکان انتخاب بر اساس خواسته‌های خود را بدهد. در گردشگری کشاورزی فرد ابتدا آموزش می‌بیند، و پس از آن با بیرونی‌ها (گردشگران با موقعیت و فرهنگ‌های مختلف) آشنا می‌شود و مهمتر از همه، در ازای خدمتی که ارائه می‌دهد، پول دریافت می‌کند. در نتیجه اعتماد به نفس خوبی بدست آورده و این سبب می‌شود تا او خود را بهتر بشناسد و از حقوق خود مطلع گردد. این فرایند در گردشگری کشاورزی به خوبی اتفاق می‌افتد.
نظریه رابرتز و دیری
چشم اندازهای کشاورزی در مناطق روستایی از امتیازهای مهم توسعه گردشگری است. گردشگری کشاورزی می‌تواند در مناطق روستایی به عنوان مکمل فعالیتهای گردشگری تاریخی، اکولوژیکی و طبیعت محور محسوب گردد. گردشگری کشاورزی می‌تواند تقاضای تولیدات محلی را افزایش دهد و بازاریابی منطقه‌ای را رونق بخشد.
نظریه گردشگری پایدار و گردشگری کشاورزی
اصول توسعه پایدار بر گردشگری نیز اعمال شده است. بنابراین، گردشگری پایدار به دنبال حفظ کمیت، کیفیت و بهره وری منابع انسانی جوامع میزبان . منابع طبیعی در طول زمان است، و احترام و پویایی چنین سیستم‌هایی را در نظر می‌گیرد. گردشگری پایدار با اصول توسعه پایدار گسترش یافته و مدیریت می‌شود. گردشگری پایدار و یا گردشگری مسئولیت پذیر یک فرم آینده نگر و بسیار ضروری از گردشگری است، که مفهوم خود را از گردشگری جمعی گرفته و تلاش می‌کند تا نیازمندی‌های گردشگران را بدون تاثیر منفی بر مقصد، تحقق بخشد.
ویژگیهای گردشگری کشاورزی
اولین ویژگی گردشگری کشاورزی این است که در میان افرادی که ریشه در مناطق روستایی دارند و به دلایل مختلفی به مناطق شهری و پیراشهری مهاجرت کرده‌اند، مشهور شد.
دومین ویژگی منحصر به فرد گردشگری کشاورزی فعالیت در مزرعه است. یکی از اهداف بازدیدکنندگان در گردشگری کشاورزی این است که در مزرعه کار کنند و در فرآیند تولید درگیر مزرعه شوند.
سوم ویژگی، تمایل گردشگران به زندگی با خانواده در مزرعه و تجربه زندگی کشاورز است.
چهارمین ویژگی گردشگری کشاورزی آن است که بازدیدکنندگان انتظار دارند غذاها به طور طبیعی تولید شود و آب خالص و تازه در مزرعه بنوشند.
پنجمین ویژگی گردشگری کشاورزی، نیاز شناختی مردم برای تفریح در محیط کشاورزی است.
ششمین ویژگی گردشگری کشاورزی تعیمم موضع آن در مناطق و قلمروهایی است که تا به حال به خاطر گردشگری جمعی مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. در نتیجه باید گردشگری کشاورزی را یک نوع گردشگری جایگزین دانست.
انواع کارکردهای گردشگری کشاورزی
۱. گردشگری فرهنگی: بازدید از مزارع و روستاهای تاریخی، موزه داری، برگزاری جشنواره فروش محصولات و آیین‌های بومی
۲. کشاورزی درمانی: فروش و یا آموزش کشت گیاهان دارویی به همراه نحوه فرآوری آن به عنوان نوشیدنی یا دارو
۳. کشاورزی سرگرمی: انجام گشت و گذار و تفرج
۴. کشاورزی ورزشی: آموزش و ارائه خدماتی مانند اسب سواری، دوچرخه سواری، تیراندازی با کمان، شکار یا ماهیگیری
۵. کشاورزی فروش مستقیم: با انجام فعالیتهایی مانند برداشت محصولات توسط گردشگران و یا ایجاد غرفه فروش بدون واسطه
۶. کشاورزی مواد اولیه: مشاهده فرآیند تولید محصولات کشاورزی که مواد اولیه در تولیدات صنایع هستند
۷. کشاورزی مواد غذایی: آموزش و فروش غذاهای خانگی بومی و محلی
۸. کشاورزی اقامتی: اقامت در مزرعه یا کمپهای کشاورزی
چالشهای کارآفرینی گردشگری کشاورزی
۱. مکان: همه نواحی روستایی جذابیت یکسان برای گردشگران ندارند.
۲. بازاریابی: بازاریابی پیش نیاز موفقیت است و کشاورزان معمولا فاقد مهارت و یا منابع مورد نیاز برای انجام اقدامات اثربخش هستند.
۳. کیفیت: کیفیت محصولات و خدمات باید انتظارات گردشگران را برآورده سازد.
۴. فقدان مهارت لازم برای کسب و کار: این موضوع در تمام کارآفرینی‌هایی که موضوعات جدیدی هستند، به ویژه در گردشگری، وجود دارد. یکی از دلایل این مسئله آسان به نظر رسیدن اجرای این فعالیت است.
برو به فرم ارسال نظر
هیچ نظری تا الان ثبت نشده.