فرم ارزیابی متل
توسط در تاریخ ۱۸ مرداد ۱۳۹۶
پژوهش ها نشان می دهد 4 معیار مدت زمان خستگی رانندگی، سرویس اتومبیل و وسیله نقلیه، عوامل معنوی کیفیت سفر و نقاط برجسته و عوارض شهری از جمله نکاتی هستند که در نظر گرفتن آنها در جانمایی استراحتگاه های بین راهی و مشخص کردن امکانات قابل ارائه در این مکان ها، با ایجاد امکان توقف رانندگان وسایل نقلیه در سفرهای بین شهری، احتمال وقوع حوادث رانندگی جاده ای را کاهش خواهد داد.
مفهوم استراحتگاه های بین راهی از دیرباز مورد توجه بشر خصوصا ایرانیان بوده است. استراحتگاه یک فضای اقامتی و کوتاه مدت با شاخصه های بهداشتی، رفاهی و خدماتی است که در هر بخش آن خدماتی مرتبط ارائه می شود؛ به این معنی که در قسمت های مختلف، سه سطحِ درجه یک، دو و سه دیده می شود. مشخصه مهم و حیاتی این فضاها، قرار گرفتن آنها در مسیرهای اصلی است که همگی شاخصه اصلی منطقه یعنی طبیعت و خصوصیات بالقوه گردشگری را شامل می شوند.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، بهنام قلیچ خانی و علی احمدی، در پژوهشی با عنوان «اولویت بندی و سطح بندی استراحتگاه های گردشگری بین راهی»، با استناد به مطالعات و بررسی های کافی، معیارهای موثر در شکل گیری استراحتگاه های بین راهی را عنوان و همچنین با سطح بندی این استراحتگاه ها در چهار گونه، زمینه مطالعاتی و تحقیقاتی ساخت و ساماندهی این دسته از گردشگری را فراهم کرده اند.
مدت زمان خستگی رانندگی
پژوهشگران در تحقیق مذکور به تفصیل معیارهای چهار گانه موثر در شکل گیری یک استراحتگاه را برشمرده اند. یکی از این چهار معیار مدت زمان خستگی رانندگی و مبتنی بر نتایج تحقیقی است که پیش تر توسط موسسه حمل ونقل اوکلاهاما منتشر شده و 22 درصد از 2هزار و 128 تصادف رانندگی در خلال سال های 1952 تا 1964 را ناشی از به خواب رفتن راننده پشت فرمان وسیله نقلیه عنوان کرده است. از آنجا که رانندگان می توانند هر زمان که تصمیم گرفتند، از رانندگی دست کشیده و زمانی را به توقف و استراحت اختصاص دهند، با علم بر خطرات احتمالی پس از درک زمان خواب آلودگی، این امکان وجود دارد تا به صورت قابل توجهی از تعداد تصادفاتی که به این دلیل رخ می دهد، کاسته شود. از این رو در پژوهش مذکور تاکید شده که از طریق تشویق یا الزام رانندگان به داشتن استراحت کافی قبل و هنگام رانندگی طولانی مدت، این حوادث قابل پیشگیری است. همچنین از آنجا که کارشناسان موکدا توصیه کرده اند که از سفرهای طولانی بیش از یک ساعت در هنگام خستگی پرهیز شود و در کنار آن به گونه ای برنامه ریزی شود که در طول سفر به تعداد کافی توقف وجود داشته باشد، فراهم کردن امکاناتی که رانندگان را برای پایبندی به این اصول تشویق کند، بسیار الزامی به نظر می رسد. بر همین اساس این پژوهش یادآوری کرده توقف های 15 دقیقه ای به ازای هر 2ساعت، یکی از نکاتی است که باید در جانمایی و تعیین موقعیت استراحتگاه ها نسبت به هم در نظر گرفته شود.
سرویس اتومبیل و وسیله نقلیه
این پژوهش با پرداختن به ضرورت ارائه خدمات و سرویس های لازم به وسایل نقلیه در جاده ها، دسترسی به این امکانات را یکی دیگر از ملزومات مسیرهای بین شهری دانسته و بر امکان ارائه این خدمات در استراحتگاه های بین راهی تاکید کرده است. براساس پژوهش قلیچ خانی و احمدی، در فواصل بین شهری امکانات کمی از لحاظ سرویس رسانی به خودروها موجود است. ازاین رو وجود یک مرکز خدمات رسانی در فضای بین شهری امری ضروری به نظر می رسد.
عوامل معنوی کیفی
در مورد سوم اما، عوامل معنوی کیفی تاثیرگذار بر سفر مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این باره این تحقیق تصریح کرده است که یکی از مهم ترین دلایلی که سفر زمینی به وسیله اتومبیل در دستور کار گردشگران قرار می گیرد، بحث کیفیت مسیر گردشگری و لذت بردن از سفر است؛ از این رو بسیار مهم است که مقصد یا مسیر گردشگری، استعدادهای بالقوه طبیعی را در بطن خویش داشته باشد؛ الگویی که امروزه با مباحثی جدید همچون گردشگری جاده ای و حتی اکوتوریسم گره خورده است. بر اساس این معیار، ساخت استراحتگاه های بین راهی، به بهترین شکل ممکن، امکان بهره مندی مسافران از جاذبه های گردشگری مسیر را فراهم می کند و از این رو، مکان ساخت این گونه از تاسیسات گردشگری باید در نتیجه مطالعات مسیر و ظرفیت های گردشگری آن انجام شود. از این طریق مفهوم سفر به معنای طی مسیر برای رسیدن به مقصدی مشخص اصلاح شده و لذت بردن از مسیر مورد نظر نیز به عنوان قسمتی از سفر مورد توجه قرار می گیرد؛ عاملی که با کاستن از شتاب رانندگان در رسیدن به مقصد، به نوعی دیگر احتمال حوادث جاده ای را کاهش خواهد داد.
نقاط برجسته شهری
مورد چهارم و نهایی که در این پژوهش به آن پرداخته شده و بررسی آن در ساخت و ایجاد استراحتگاه های بین شهری مورد تاکید قرار گرفته، نقاط برجسته و عوارض شهری است. پژوهشگران در این خصوص معتقدند وجود شهرها به لحاظ امنیت و آبادانی یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده ایستگاه های گردشگری در جهان است و از سوی دیگر، هر عارضه شهری حول یک موقعیت بالقوه طبیعی رشد یافته. در برخی از شهرها، دریا عامل طبیعی شکل گیری هسته اصلی شهرها بوده و به همین ترتیب در برخی نقاط جنگل یا کوه اساس رشد و توسعه مظاهر تمدنی و تجمع جمعیت ذکر شده است. بنابراین توجه به این مساله در جانمایی استراحتگاه های بین راهی بسیار حائز اهمیت است.
به باور نویسندگان این پژوهش، صرف هزینه های هنگفت در مناطقی که از لحاظ امنیت و رونق جایگاه مناسبی ندارند کار معقول و درخوری نیست. از همین رو، وجود نقاط برجسته شهری که خود دربردارنده نقاط بالقوه گردشگری اند، از مهم ترین عوامل تعیین اولویت مکانی در ساخت استراحتگاه های بین راهی به شمار می روند. در قسمت دیگری از این تحقیق سطح بندی استراحتگاه های گردشگری مورد توجه قرار گرفته است و بر این اساس، کلیه بخش های اصلی واقع در یک استراحتگاه گردشگری به چهار قسمت اصلی بهداشتی، رفاهی (شامل اقامتی و فرهنگی)، سرگرمی و تفریحی و خدماتی (شامل خدمات تجاری و امنیتی) تقسیم می شود که با توجه به موقعیت مقاصد و مسیرها می توان این سطوح را اولویت بندی کرد.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، عدم دسترسی گردشگران به امکانات مناسب در مسیرهای بین شهری از جمله نبود سرویس های بهداشتی مناسب، رستوران های با کیفیت و نیز مکان هایی برای ارائه خدمات فنی مناسب به اتومبیل ها، به عنوان یکی از نقاط ضعف نظام گردشگری کشور همواره از سوی کارشناسان این صنعت مورد اشاره قرار گرفته و بر رفع آن تاکید شده است؛ اما در عمل و تا به امروز تحول چشمگیری در این حوزه ایجاد نشده و مسوولان گردشگری کشور، فرابخشی بودن این حوزه را دلیلی بر عدم پیشبرد طرح های ساماندهی مسیرهای بین راهی عنوان کرده اند. در واقع به نظر می رسد بحث امکانات و خدمات بین راهی همچون بسیاری دیگر از حوزه های گردشگری کشور، به دلیل نبود نظام یکپارچه ای که همه دستگا ه ها را نسبت به حل مسائل موجود در این حوزه مسوول به پاسخگویی کند، به سرانجام نرسیده است.
