محمدکاظم خلدی نسب مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری در گفت و گو با روزنامه دنیای اقتصاد، مهلت نهایی برای اجرایی کردن طرح حساب های اقماری گردشگری را تا پایان اولین سال برنامه ششم اعلام کرد و تعیین بودجه و مشخص کردن شرح وظایف دستگاه ها برای تحقق این پروژه را از الزامات محقق شدن این برنامه دانست.
محمدکاظم خلدی نسب مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری در گفت و گو با روزنامه دنیای اقتصاد، مهلت نهایی برای اجرایی کردن طرح حساب های اقماری گردشگری را تا پایان اولین سال برنامه ششم اعلام کرد و تعیین بودجه و مشخص کردن شرح وظایف دستگاه ها برای تحقق این پروژه را از الزامات محقق شدن این برنامه دانست.
در این گفت و گو که در شماره شنبه ششم شهریور 1395 خورشیدی منتشر شده، آمده است: به گفته مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری سازمان میراث فرهنگی، طرح راه اندازی و استقرار نظام یکپارچه آمار گردشگری که تا پیش از این قرار بود تا انتهای سال 95 به پایان برسد، به دلیل طولانی شدن فرآیند تامین اعتبار، همچنان در دست بررسی است. در همین حال محمدکاظم خلدی نسب، مهلت نهایی برای اجرایی کردن طرح حساب های اقماری گردشگری را تا پایان اولین سال برنامه ششم اعلام کرد و تعیین بودجه و مشخص کردن شرح وظایف دستگاه ها برای تحقق این پروژه را از الزامات محقق شدن این برنامه دانست.
این اظهارات درحالی مطرح می شود که عدم دسترسی به اطلاعات آماری دقیق از عمده موانع موجود در مسیر برنامه ریزی و سیاست گذاری های خرد و کلان در حوزه گردشگری کشور به شمار می رود و از این رو طراحی سیستمی برای محاسبه میزان درآمدهای حاصل از این بخش چه در حوزه گردشگری داخلی و چه در حوزه گردشگری خارجی، یکی از الزامات صنعتی شدن فعالیت های اقتصادی مربوط به گردشگری است.
در این میان، نظام جامع آماری یا حساب اقماری، امکان محاسبه فعالیت های اقتصادی مرتبط با گردشگری را به عنوان صنعتی گسترده با درآمدهای مستقیم و غیرمستقیم فراهم می کند؛ در واقع از آنجا که گردشگری محصول یا کالای مشخصی نیست که تاثیر اقتصادی آن به صورت مستقیم قابل اندازه گیری باشد و یک محصول گردشگری در بخش های مختلفی از حساب های ملی محاسبه می شود، برای تعیین سهم آن در میزان تولید ناخالص داخلی و اشتغال زایی به استقرار سیستم آماری جداگانه ای نیاز داریم که اثرات پراکنده و منتشر شده این صنعت را مورد سنجش قرار دهد.
**همکاری 5 دستگاه برای حساب های اقماری
این مقام مسوول، با تاکید بر فراوانی جزئیات و کاربران پروژه استقرار سیستم حساب اقماری گردشگری یا TSA، به «دنیای اقتصاد» گفت: «انتظار برای تامین بودجه از سوی سازمان برنامه و بودجه ذیل برنامه های کلان سازمان میراث فرهنگی که نشان از عزم جدی این نهاد برای اجرایی کردن این طرح دارد، انجام شده و پیشبرد آن را با اندکی کندی مواجه کرده است اما در همین حال اقدامات آغازین به سرعت در حال پیگیری است.»
وی برگزاری نشست های تخصصی متعدد با بانک مرکزی، مرکز آمار ایران و همچنین وزارت امورخارجه و نیروی انتظامی را ازجمله فعالیت هایی عنوان کرد که در راستای دستیابی به امکان محاسبه تاثیر اقتصادی گردشگری در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار داشته است و در این باره توضیح داد: «مرکز آمار ایران در خصوص گردآوری آمارها در قالب سرشماری و به صورت پایلوت در سه منطقه مرزی اعلام آمادگی کرده است؛ به این صورت که در مرحله نخست با جمع آوری اطلاعاتی از قبیل جنس، سن، مدت اقامت و هدف از سفر گردشگران ورودی، امکان تولید یک بانک اطلاعاتی قابل رجوع فراهم شود.»
خلدی نسب همچنین به برگزاری کارگاه تخصصی حساب اقماری که در آبان ماه سال گذشته و با همکاری اساتیدی از سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) برگزار شد، اشاره کرد و گفت: «در این دوره در کنار حضور نمایندگانی از بانک مرکزی، سازمان آمار، وزارت امور خارجه و نیروی انتظامی، معاونان گردشگری استان ها نیز حضور داشتند.
در این کارگاه پارامترها و شاخص های مورد نیاز برای تهیه حساب های اقماری تعریف شد و در پی آن از نمایندگان استانی شرکت کننده خواسته شد تا نسبت به برگزاری کارگاه های مشابه در استان های خود اقدام و از دستگاه های ذی ربط برای شرکت در این دوره ها دعوت کنند.» وی همچنین بر حمایت سازمان گردشگری از نمایندگان استان ها در راستای برگزاری این کارگاه ها از طریق اعزام استادان و حضور برای دریافت بازخوردها و اثرات این دوره ها تاکید کرد.
خلدی نسب ادامه داد: «در سال 1376، برنامه جامع گردشگری با همکاری UNWTOتهیه شد که متاسفانه به مرحله اجرا نرسید. امروز ما درصدد هستیم با مرور و به روز کردن آن و با استفاده از طرح جامع آمار گردشگری ایران که 12 سال پیش از سوی اساتید دانشگاه شهید بهشتی نوشته شده، به طراحی مجدد سیستم حساب های اقماری در قالب یکی از سرفصل های برنامه جامع گردشگری همت گماریم.»
**مدل ترکیه ای و ژاپنی حساب اقماری
مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری اضافه کرد: «الگو قرار دادن ترکیه به عنوان یکی از کشورهای موفق منطقه در جذب گردشگر و مشورت با سازمان جهانی گردشگری از جمله دیگر ملاحظاتی است که در طراحی برنامه حساب اقماری گردشگری مدنظر قرار داده ایم.» این مقام مسوول همچنین از مذاکرات انجام شده با طرف های ژاپنی در این خصوص خبر داد و گفت: «طی صحبت هایی که با همتایان ژاپنی خود داشته ایم قرار است در قالب پروژه های مشترک با سازمان همکاری های بین المللی ژاپن، استقرار سیستم یکپارچه آماری گردشگری در کشور را تسریع کنیم.»
خلدی نسب پیش شرط های استقرار این سیستم را با توجه به مکانیزم های به کار گرفته شده در کشورهایی همچون ترکیه و ژاپن که در این زمینه مورد توجه طراحان و مجریان این طرح هستند، این چنین تشریح کرد: «در این کشورها، نظامی یکپارچه وجود دارد که از لحظه ورود گردشگران خارجی به کشور، هزینه کردهای آنان در بخش های مختلف محاسبه می شود و با در نظر گرفتن جزئیات احصا شده، این داده ها را تحلیل می کنند.»
به گفته او در ترکیه تمامی مراکز اقامتی و خرید به این نظام متصل و تمام تراکنش های مربوط به گردشگران خارجی از این طریق رصد می شوند و همچنین در ژاپن با ارائه مشوق هایی از جمله معافیت 3 درصدی برای گردشگران ورودی در ازای خریدهایشان، آنها را به خرید بیشتر راغب می کنند و امکان محاسبه گردش های پولی در این بخش را با دقت بیشتری انجام می دهند.
**وضعیت احصای آمارهای گردشگری در ایران
مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری سازمان میراث فرهنگی در ادامه به ملزومات اجرایی شدن طرح حساب های اقماری گردشگری پرداخت و تصریح کرد: «درحالی که هنوز امکان استفاده از کارت های اعتباری بین المللی در ایران وجود ندارد، می توان با صدور کارت بانکی برای گردشگران خارجی در بدو ورودشان به کشور، از پرداخت های نقدی و دستی که امکان محاسبه هزینه کردها را دشوار می کند، جلوگیری و از طریق تراکنش های بانکی، درآمدهای حاصل از محل گردشگران ورودی به کشور را محاسبه کرد.»
خلدی نسب اضافه کرد: «در همین ارتباط با یکی از بانک های داخلی وارد گفت وگو شده و از آنها خواسته ایم تا با طراحی چنین حساب هایی، برای گردشگران خارجی کارت صادر کنند و به این ترتیب گام های ابتدایی برای اجرایی شدن طرح جامع گردشگری در این سطح برداشته شود.» او همچنین به در اختیار قرار دادن فرم های خرید به فروشنده ها اشاره کرد و آن را یکی دیگر از شیوه هایی عنوان کرد که به گردآوری داده های آماری مربوط به مخارج گردشگران کمک می کند.
این مقام مسوول درحالی از راه های ممکن برای محاسبه هزینه کرد گردشگران خارجی در سفرشان به ایران سخن گفت که از روش مورد نظر یا در دست بررسی برای احصای داده های آماری مربوط به گردشگری داخلی صحبتی نکرد؛ بخشی که طراحی و اجرای آن با توجه به گستردگی و سختی کنترل ورود و خروج ها بسیار دشوارتر خواهد بود.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، تولید آمار در تمام بخش ها، با تصویر کردن وضعیت جاری در هر حوزه، به اشراف بیشتر بر موضوعات و در نتیجه اتخاذ تصمیمات مقتضی برای نیل به اهداف مدنظر کمک خواهد کرد؛ به گونه ای که برنامه ریزی بدون داشتن اطلاعات دقیق آماری، به مثابه قدم گذاشتن در مسیری پر از سنگلاخ و موانع بسیار با چشمان بسته است؛ اصلی که توجه به آن، یکی از دلایل موفقیت کشورهای توسعه یافته در پیاده سازی برنامه های بلندمدت در عرصه های گوناگون فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
