گزارش رقابت پذیری گردشگری جهانی 2017

گزارش رقابت پذیری گردشگری جهانی هر دو سال یکبار از طرف WEF منتشر می شود . این گزارش حاوی اطلاعات و شاخص های مهمی برای فعالان بخش گردشگری دولتی و خصوصی است.

هدف  شاخص Travel & Tourism Competitiveness Index )TTCI)  سنجش فاکتورها و سیاست هایی است که رشد گردشگری و مسافرت را در کشور های مختلف جذاب می کند. همانطور که از گزارش منتشر شده از طرف این نهاد بر می آید، هدف آن کاستن از موانع رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال  است

در این گزارش پلتفرمی برای ذینفعان گردشگری در سطح کشورها ارائه شده است تا بتوانند سیاست ها و اقدامات مناسب را تنظیم کنند. همچنین این گزارش برای تجزیه و تحلیل روندهای صنعت،  دیدگاهی جهانی انتخاب کرده است و برای حصول اطمینان از رقابت پذیری کشور ها، به رهبران صنایع سازمان های بین المللی و دولت ها چشم انداز منحصر به فردی ارائه می کند.

در گزارش رقابت پذیری گردشگری جهانی نسخه 2017 این نهاد،  4 نتیجه بسیار کلیدی نمایش داده شده است:

1. رقابت پذیری مسافرت و گردشگری در حال افزایش است، به خصوص در کشور های در حال توسعه که در منطقه آسیا-اقیانوسیه قرار دارند.
2. برخلاف سایر صنایع که در زمینه حمایت از صنایع داخلی هستند، صنعت گردشگری و مسافرتی در حال ساختن ارتباطات میان کشورها و فرهنگ های مختلف است. این عامل در کاهش محدودیت های ویزای کشور های مختلف برای گردشگران نمایان است.
3. بعد از عصر چهارم انقلاب صنعتی، ارتباطات به عنوان عاملی حیاتی تبدیل شده است و در توسعه استراتژی های دیجیتال کشورها مشاهده می شود.
4. با وجود افزایش آگاهی ها در زمینه لزوم حفاظت از محیط زیست، مسافرت و گردشگری با مشکلات توسعه پایدار و از بین رفتن محیط طبیعی مواجه است.

شاخص های چهارگانه

مهمترین بخش گزارش رقابت پذیری گردشگری جهانی با عنوان Country/Economy profile and Data Presentation  است که شامل پروفایل های کشور ها و اطلاعت آن ها می شود. شاخص TTCI بر چهار دسته  شاخص متغیر متمرکز شده است. دسته اول شامل زیر مجموعه های قوانین و مقررات، دسته دوم شامل زیر مجموعه های مرتبط با محیط کسب و کار، دسته سوم به  زیرساخت ها و دسته چهارم شامل زیر مجموعه ها و منابع فرهنگی، انسانی و طبیعی است.

شاخص اول شامل عناصری می شود که مربوط سیاست گذاری و قوانین و مقررات بوده اند و زیر نظر دولت ها هستند. شاخص دوم مربوط به محیط تجارت ، شاخص سوم به زیرساخت های فیزیکی  همانند حمل و نقل خدمات گردشگران هر اقتصادی می شود و در نهایت شاخص چهارم مربوط به عناصر و منابع نرم‌تر انسانی، فرهنگی و  طبیعی می شود.هرکدام از این شاخص های کلی دارای زیر شاخه هایی هستند و این زیر شاخص ها نیز از اجزای مختلفی تشکیل شده اند.

1.محیط کسب و کار،  میزانی که محیط سیاست گذاری دولتی بر گسترش گردشگری اثر می گذارد را بررسی می کند. این مسئله که آیا سیاست گذاری دولت بر گسترش گردشگری تاثیر می گذارد در این بخش مطرح می شود. قوانین و مقررات هماند چاقویی عمل می کند که در صورت استفاده درست می تواند بسیار مفید باشد ولی در صورت استفاده نادرست و وضع قوانین نادرست و دست و پاگیر می تواند گردشگری کشور را فلج کند.  قوانین و مقررات در جذب سرمایه خارجی و حفاضت از حقوق آن ها یکی از مهمترین این شاخص ها برای سرمایه گذاران خارجی است. سرمایه گذاران خارجی با مشاهده این فاکتور می توانند در تصمیم گیری های خود برای سرمایه گذاری در کشور خاصی تصمیم گیری کنند. شفافیت های سیاست گذاری دولتی در بخش گردشگری و زمان و هزینه شروع فعالیت های گردشگری برای فعالان داخلی  وخارجی اهمیت زیادی دارد چراکه رقابت پذیری آن ها را بیشتر می کند.

2.شاخص بعدی ایمنی و امنیت است. گردشگران و سرمایه گذاران همواره از مقاصد گردشگری ناامن گریزان هستند و می کوشند به مناطقی سفر کنند که امنیت در آن ها بالاست. بنابراین امنیت به عنوان یک عامل رقابت پذیری  مطرح است. گستره ای که جرم و جنایت و تروریسم بر گردشگری و کسب و کار گردشگری می گذارد با استفاده از این شاخص سنجیده می شود. یکی از دلایلی که در سال های اخیر ورود گردشگران به ایران افزایش یافته  است ناامنی کشور های منطقه و همسایه است بنابراین گردشگرانی که قصد مسافرت و بازدید از این مناطق را داشتند ایران را جایگزین برنامه های قبلی خود کردند. بروز سوانح جاده ای نیز از عوامل اثر گذار است چراکه اغلب سفر های درون مرزی،همانگونه که در گزارش UNWTO، از طریق جاده است. قابلیت اعتماد به خدمات پلیس در اجرای قوانین و مقررات نیز در این بخش بررسی می شود.وجود نیروی های انتظامی و اجرای قوانین و مقررات در مقاصد باعث می شود گردشگران احساس امنیت بیشتری کنند ولی بسیار مهم است تا حس امنیت ایجاد شود چراکه حضور فیزیکی بیش اندازه پلیس در مناطق گردشگر پذیر باعث می شود گردشگران احساس نارضایتی کنند.

3.سلامت و بهداشت برای رقابت پذیری گردشگری بسبار اهمیت دارد. حضور نیروهای درمانی و بهداشتی در مناطق مختلف علاوه بر اینکه برای مردم عادی بسیار مهم است برای گردشگران نیز اهمیت دارد چراکه تجربیات خوب و بد گردشگران در زمان بسیار کوتاهی رقم می خورد و نبود بهداشت و نیروهای درمانی بر تجربه گردشگری اثر منفی می گذارد. در زمانی که گردشگری دچار بیماری می شود بخش سلامت باید اطمینان دهد که بیمار به درستی مراقبت شده و این با وجود نیروهای درمانی و تخت بیمارستانی بررسی می شود.

4.وجود منابع انسانی در هر اقتصادی اطمینان بخش رشد و توسعه آن اقتصاد است. گردشگری به عنوان یک صنعت خدماتی که از نیروهای انسانی زیادی استفاده می کند به نیروهای با کیفیت نیاز شدید دارد. در این شاخص از عوامل کلیدی آموزش و پرورش و در دسترس بودن نیروی انسانی با کیفیت استفاده شده است. آموزش و پرورش در دو مقطع ابتدایی و متوسطه و نیز کیفیت سیستم آموزشی را بررسی کرده نحوه کاربری از نیروی انسانی را نیز بررسی می کند. این شاخص در کسب و کار نقشی تعین کننده دارد چراکه با وجود نیروی کار ماهر هزینه های آموزش نیروی جدید بسیار کاهش پیدا می کند و کیفیت ارائه خدمات نیز بسیار بالاتر می رود.

5.در مراحل برنامه ریزی ،خرید و استفاده مشتریان از خدمات گردشگری، استفاده از ICT، شاخص بسیار مهمی است. وجود این خدمات به گردشگران این امکان را می دهد تا از امکانات آنلاین گردشگری استفاده کنند ، وقت و هزینه کمتری برای جست و جو و انتخاب صرف کنند. اینکه کسب و کار های مختلف چگونه از خدمات ICT برای ارتباط با سایر کسب و کار ها و یا افراد استفاده می کنند نیز حائز اهمیت فراوانی است.

6.با اولویت بخشی به بخش گردشگری به عنوان اولویت اقتصادی نشان داده می شود که گردشگری برای دولت اهمیت زیادی دارد و دولت نیز این را در بودجه خود نشان می دهد. دولت می تواند با هدایت منابع برای برنامه های مورد نظر، اهداف آتی خود را  نشان دهد و بدینوسیله سرمایه گذاران را جلب کند. هزینه هایی که دولت در بخش گردشگری انجام می دهد، تلاش های بازاریابی  انجام شده، کاربردی بودن اطلاعات گردشگری سالانه و بازه های زمانی که این اطلاعات در ان ها ارائه می شود همه اولویت بندی گردشگری برای کشور را نشان می دهد.

7.علاقه، گرایش و گشودگی به گردشگری میزان علاقه مندی کشور و جامعه را نسبت به گردشگری و بازدیدکنندگان بین المللی می سنجد. میزان تمایل مردم به گردشگری از طریق رفتار مردم نسبت به گردشگران، بازبودن فضای گردشگری، پیشنهاد های کاری افراد در کسب و کارها و مشتری محور بودن سنجیده می شود.

8.رقابت پذیری قیمتی در صنعت گردشگری عنصری بسیار مهم است چرا که با ارزان شدن هزینه های سفر میزان تقاضا برای مقصد خاص افزایش پیدا می کند. شاخص هایی نظیر مقایسه قیمت خرید با مناطق مختلف، هزینه ها و مالیات های بلیط های هواپیما، اثر گذاری و گستره مالیات، قیمت سوخت و قیمت هتل از تشکیل دهندگان این شاخص هستند. رقابت پذیری قیمتی ایران در رتبه نخست دنیا قرار دارد و این پتانسیل زیادی برای کشور ایجاد می کند تا با قیمت های بهتر نسبت به رقبا میزان ورودی و درآمد بیشتری داشته باشد. این رقابت پذیری به کشور در زمینه های مختلف کمک می کند برای مثال می توان از ارزان شدن گردشگری سلامت در ایران نسبت به سایر کشور های همسایه اشاره کرد.اغلب گردشگران ورودی به کشور از دو کشور عراق و آذربایجان هستند که بیشتر به دلایل زیارتی و سلامت به ایران می آیند. می توان با سرمایه گذاری بیشتر بر کشور های همسایه سهم خود را با توجه به پایین بودن هزینه درمان در ایران نسبت به سایر همسایگان افزایش داد.

9.مطمئناً اهمیت محیطی که گردشگری در آن اتفاق می افتد قابل چشم پوشی نیست. پایداری محیطی بقای مقصد را درسال های پیش رو نشان می دهد و قوانینی که دولت برای آن وضع می کند نشان گر این پایداری هست. مقاصدی که پایداری محیطی دارند از اولین انتخاب سرمایه گذاران هستند چراکه این مقاصد بخاطر جذابیت حفظ شده خود همواره گردشگر بیشتری جذب می کند. جنبه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در توسعه پایدار مطرح می شوند و بسیار مهم است که این جنبه نیز هنگام سیاست گذاری و برنامه ریزی مد نظر قرار گیرد.

10.حمل و نقل هوایی با کیفیت ،دسترسی آسانتری به کشور ها و در داخل کشور ها به مقاصد گردشگری می دهد. در این شاخص به کمیت و کیفیت توجه شده است چنانچه برای کمیت تعداد صندلی های موجود داخلی و بین الملل ،تعداد departure  و گستره فرودگاه ها بررسی شده و زیر ساخت های پروازهای داخلی و خارجی برای کیفیت بررسی می شود. سفر های هوایی به علت گستردگی استفاده در مسافرتهای بین المللی و گردشگران ورودی به کشور دارای اهمیت زیادی هستند. کیفیت این فرودگاه ها به عنوان نقطه آغاز تجربه گردشگری بر گردشگر اثر گذار است.

11.حمل و نقل زمینی برای گردشگری در هر کشور بسیار حیاتی است و به عنوان عامل مهمی در رقابت پذیری مطرح است. با بهره گیری از حمل و نقل زمینی نقل و انتقال در داخل کشور بسیار تسهیل می شود. انواع حمل و نقلی که در این شاخص بررسی می شود شامل جاده ها، راه آهن و بنادر می شود که نمایانگر در دسترس بودن مقاصد و جاذبه های گردشگری و مراکز حساس تجاری است. در صورت عدم دسترسی به مقاصد، هرچقدر که مقاصد جذابیت بالقوه داشته باشند، گردشگر زیادی به خود جلب نخواهند کرد.

12.زیرساخت های خدمات گردشگری شامل زیرساخت های کلی از نظر تعداد اتاق های هتل ها، موسسه های اجاره اتومبیل و وجود ATM  در کشور ها می شود. این زیرساخت ها بدلیل اینکه به صورت مستقیم با گردشگران در ارتباط هستند برای گردشگران دارای اهمیت زیادی هستند.

13.منابع طبیعی در رقابت پذیر نمودن مقاصد گردشگری نقش مهمی دارند. در این شاخص وجود میراث طبیعی ثبت شده در فهرست میراث طبیعی یونسکو ،کیفیت محیط طبیعی، گونه های طبیعی شناخته شده و … قرار می گیرند. حفاظت از منابع طبیعی در توسعه گردشگری پایدار به عنوان یکی از ارکان توسعه است.

14.منابع فرهنگی و مسافران تجاری به رقابت پذیرتر کردن کشور ها کمک می کنند. گردشگری فرهنگی به عنوان مهمترین نوع گردشگری نیازمند وجود و محافظت از منابع فرهنگی بی بدیل است. در این شاخص وجود میراث فرهنگی ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی یونسکو، استادیوم های ورزشی، تعداد نمایشگاه ها و جشنواره های فرهنگی و صادرات صنایع خلاقانه بررسی می شود.

گزارش رقابت پذیری گردشگری جهانی TTCI  گزارشی است که هر دوسال یکبار از طرف WEF منتشر می شود. این گزارش حاوی اطلاعات و آمار ارزشمندی از وضعیت گردشگری در کشورهای مختلف است. از این گزارش می توان در تصمیم گیری های مدیریتی استفاده کرد. البته این گزارش خالی از اشکال نیست. در بخش روش تحقیق این گزارش در اکثر مواقع از نظر افراد استفاده کرده است. این امکان وجود دارد که این افراد به دلایل مختلفی از ارائه اطلاعات صحیح خودداری کرده و یا دارای اطلاعات درستی نباشند. برای مثال مورد ویزا را برای ایران می توان مثال زد که با وجود امکانات و تسهیلات فراهم شده، ایران در جایگاه مناسبی قرار ندارد.

با استفاده از گزارش رقابت پذیری گردشگری جهانی می توان نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرد و برای آن ها برنامه ریزی کرد. علاوه بر اقداماتی که هر کشور با توجه به سیاست های خود انجام می دهد، می توان کشورهای نخست در هر زمینه را شناخت و با بررسی اقدامات آنها  برای کشور خود راه چاره ای جست.